فانوس اندیشه

یادداشتی که در ادامه می‌آید شاید کمی طولانی باشد و شاید اعداد و ارقامش حوصله‌مبارکتان را سربرد، امّا ارزش وقت‌گذاری دارد تا بفهمیم در اطرافمان چه می‌گذرد و شناخت بهتری در مورد این ویروس داشته‌ باشیم.

*اگر حوصله خواندن تمام یادداشت را ندارید، حتما قسمت آخر آن یعنی قسمت واقعیت برساخت سیاسی کرونا را مطالعه کنید.

**نقل این یادداشت به معنای تایید یا رد همه یا بخشی از آن نیست و لذا خیلی خوش‌حال می‌شوم که دوستان بعد از مطالعه نظر خود را ابراز کنند.

این یادداشت را از یک کانال ایتا برایتان به ارمغان آورده‌ام

کانال: کلام انقلابی | مرکز مطالعات و گفتمان سازی مکتب امام ره

🔰از ویروس کرونا تا کرونای برساخته سیاست

🖊یادداشتی از استاد سید علی موسوی

▪️استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم

💠مناسبات آمارهای ایران و جهان

یک هفته از ورود رسمی کرونا به ایران می گذرد. تا این لحظه که این متن را می نویسم در ساعت 3 بعد از ظهر شنبه 10 اسفند، تعداد وفیات شناسایی شده از کرونا در ایران به 43 نفر رسیده است.  مبتلایان شناسایی شده کل کشور نیز 593 نفر. از این تعداد  109 نفر در قم و 180 نفر در تهران هستند. آمار مبتلایان به مراتب بیشتر از این می باشند. میانگین سنی این 593 نفر، 50 سال است. این به آن معناست که شناسایی (تست کرونا) تنها از میان افراد پرخطر مراجعه کننده به مراکز درمانی به انجام رسیده است لذا 7 درصد فوت مبتلایان نزدیک به معیارهای رسمی فعلی جهانی است. طبق مقاله وبسایت worldometer در مورد میزان فوت مبتلایان به ویروس کرونا، برای 60-69 ساله ها 3.6 درصد، 70-79 ساله ها 8 درصد و 80 سال به بالا 14.8 درصد است. میزان فوت افراد تا 40 سال عمر، 2 درصد می باشد که اخبار موجود در ایران نیز فاصله ای با آن ندارد.  لازم به ذکر است که این 2 درصد نیز عموما از افراد دارای سابقه بیماری های پرخطر در برابر کرونا است. میزان فوت بر اثر کرونا در میان بیماران قلبی-عروقی(10.5%) دیابت (7.3% ) بیماریهای مزمن تنفسی ( 6.3%) فشار خون (6.0% ) و سرطان (5.6% ) است. 

💠مقایسه کرونا و آنفولانزای فصلی

متوسط درصد فوت مبتلایان به کرونا را 2.3 درصد بر می شمارند در حالی که فوت ناشی از آنفولانزای فصلی در حدود 0.05 درصد است. میزان اشاعه (بر اساس شاخص آر-صفر) در مورد آنفولانزا 1.3 تا 1.6 است.  به این معنا که هر نفر 1.3 الی 1.6 نفر را مبتلا می کند در حالی که در مورد ویروس کرونا آمارها بین 2 تا 3.11 در تردد است.  این مقایسه نشان دهنده ریسک بالاتر کرونا در مقایسه با آنفولانزا است. 

💠آیا قرنطینه در مقابل ریسک کرونا منطقی است؟

بر اساس این آمارها خطر کرونا برای افراد بالای 40-50 سال و افراد دارای سابقه بیماریهای قلبی-عروقی، دیابت، بیماریهای مزمن تنفسی، فشار خون و سرطان بسیار بالا و قابل توجه است ولی در مورد افراد زیر 40 سال که سابقه بیماریهای مذکور را ندارند، فاقد ریسک قابل توجهی می باشد. 

طبعا رعایت اصول بهداشتی نه فقط در مورد ویروس کرونا بلکه در مورد ویروس آنفولانزا بسیار لازم است. رعایت بهداشت در بیماری های ویروسی فصلی می تواند نقش بسیار چشمگیری در سلامت عمومی داشته باشد. 

طبق آمار CDC امریکا، 42ملیون و 900 هزار نفر در سال 2018-2019 در این کشور مبتلا به آنفولانزا شده و 61هزار و 800 نفر می میرند. جمعیت امریکا 327 ملیون و 200 هزار نفر است. یعنی 13 درصد مردم امریکا به آنفولانزا مبتلا شده اند.   

اما در تصور عمومی مردم ما ریسک آنفولانزا پایین تر از آنچه باید باشد و ریسک کرونا بالاتر از آنچه باید هست. با توجه به ریسک بسیار پایین کرونا برای افراد زیر 40-50 سال و فاقد سابقه بیماریهای خاص، و ریسک قابل توجه این ویروس برای افراد بالای این سن و دارای سابقه این بیماریها، آنچه امکان عملی واضح تری دارد، قرنطینه شدن افراد پر ریسک است. برای جلوگیری از انتشار بیماری توسط افراد ناقل با ریسک کم نیز باید افرادی که اولین نشانه ها را نیز در خود می بینند برای حفاظت سایرین از دست دادن بپرهیزند، ماسک هایی همچون ماسک N95 بزنند و از حضور در مدرسه و تجمعات پرهیز کنند. این امر می تواند ضمانت های قانونی (همانند جریمه ریالی فرد مشکوک) و شرعی (حکم به حرمت در خطر قرار دادن سایرین) پیدا کند. به جای محبوس کردن افراد سالم و ایجاد فشار روانی در فضای عمومی کشور، می توان به صورت منطقی از اشاعه این گونه بیماری ها جلوگیری کرد. 

💠آیا کرونا یک بحران است

کرونا بیماری پر ریسک تری از آنفولانزا برای افراد بالای 40 سال و نیز افراد دارای بیماریهای خاص است اما به هیچ وجه قابل مقایسه با بیماری های خطرناکی چون ایبولا و  طاعون نیست. این امر بر اساس آمار جهانی نیز به سادگی قابل فهم است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی به طور متوسط 50 درصد  مبتلایان به ایبولا فوت می کنند. این درصد حسب شرایط بین 25 تا 90 درصد تغییر می کند.  بر اساس آمار همین سازمان در مورد طاعون فوت مبتلایان حدود 30 تا 60 درصد است.   این آمار در مقایسه با دو درصد فوت مبتلایان به کرونا (که آن درصد هم مربوط به افراد پر خطر می باشد) قابل مقایسه نیست. 

💠واقعیت برساخته سیاسی کرونا

ویروس کرونا و ریسک آن پدیده ای «واقعی» است اما «تصویر ذهنی عمومی» از این بیماری به شکل یک کابوس بحرانی، زاییده رسانه است. یک واقعیت عینی در شکل گیری این تصور رسانه ای وجود دارد و آن تعامل کشور چین با این بیماری است.  چین به مدت 7 هفته این بیماری را وارد موج رسانه ای نمی کند. اما با فشار سیاسی و جنجال رسانه های غربی، چین منفعل شده و پس از 7 هفته مشاهده علائم در اولین بیماران شهر ووهان در 10 ژانویه، رسما شیوع این بیماری را اعلان کرده و این شهر را قرنطینه می کند.  

طبعا قرنطینه بعد از 7 هفته تنها یک نمایش سیاسی داخلی و خارجی است. در این میان ترس و وحشت چینی ها را نیز نباید از قلم انداخت. با توجه به ممنوعیت بودیسم در چین، مردم چین اعتقادی به جهان پس از مرگ ندارند. این امر مواجهه با مرگ اندیشی را برای یک چینی بسیار دشوار می کند. از این رو کنترل این وحشت در چین نیز خود برای فضای سیاسی داخلی این کشور اهمیت بالایی پیدا می کرد. 

7 هفته پنهان کاری چین، بیش از همه امریکا را در معرض این ویروس قرار داده است. حجم ترددهای چینی بعد از کشورهای اطرافشان، به امریکاست. نوع مدیریت افکار عمومی در امریکا نشان دهنده آن است که این ویروس آنقدرها بحرانی نیست. ترامپ در حال حاضر با وعده پیدا شدن واکسن، از وحشتی که به سقوط داوجونز منجر شد جلوگیری کرده است و بر همین پاشنه در را خواهد چرخاند اما بحران موجود در ایران به این سادگی نقش برآب نخواهد شد. 

ماههای آینده روشن خواهد شد که این بحران برساخته رسانه است و سراسیمگی جامعه پزشکی و مسوولین بهداشتی در دامن زدن به این موج ترس و وحشت نقش بسیار جدی داشت. رانندگی در جاده کوهستانی در زمستان پرخطر است اما بر اساس هیچ منطقی جاده های کوهستانی در زمستان بسته نمی شوند. هنگام بارش برف نیز، تنها الزام به داشتن زنجیر چرخ است که مورد مراقبت قرار می گیرد. جامعه پزشکی تنها مسوول سلامت جسمی جامعه نیست، بلکه مسوول سلامت روحی جامعه نیز می باشد. هر سخت گیری و بحران سازی غیر منطقی، جامعه را شرطی کرده و در بحران های جدی تر امکان پذیرش عمومی مقابله منطقی را کاهش خواهد داد.

▪️منابع:

1.   . https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-age-sex-demographics/

2.    . https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19545404

3.    . https://www.vox.com/2020/2/18/21142009/coronavirus-covid19-china-wuhan-deaths-pandemic

4.    . https://time.com/5610878/2018-2019-flu-season/

5.    . https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ebola-virus-disease

6.    . https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/plague

7.    . https://www.independentpersian.com/node/40191